دکتر علی اکبر شایان یگانه / مجله اینترنتی اسرارنامه

 

گسل‌ها جاذبه های زیبایی هستند که قابلیت ژئومورفوسایت را دارند. گسل به شکستگی‌هایی اطلاق می‌شود که سنگ‌های دو طرف صفحهٔ شکستگی نسبت به همدیگر حرکت کرده باشند. این جابه‌جایی می‌تواند از چند میلی‌متر تا صدها متر باشد. انرژی آزادشده به هنگام حرکت سریع گسل‌های فعال، عامل وقوع اغلب زمین‌لرزه‌ها است.

 

گسل‌های بزرگ در پوسته زمین نتیجه حرکت برشی زمین هستند و زمین‌لرزه‌ها نیز نتیجه نیروی رهاشده در حین لغزش سریع لبه‌های یک گسل به هم است. بزرگ‌ترین نمونه‌های گسل، مرزهای میان ورقه‌های زمین‌ساختی کره زمین است. از آنجا که یک گسل معمولاً از یک شیار مستقیم و مرتب تشکیل نشده و ناحیه‌ای از تغییر شکل‌های پیچیده زمین را در بر می‌گیرد معمولاً به جای گسل از «منطقه گسلی» صحبت می‌کنند. بزرگ‌ترین گسل ایران گسل زاگرس می‌باشد.

 

در ژئوپارک پیشنهادی نمونه های تیپیک و زیبایی از گسل وجود دارد که چشم نواز است. بخش مهمی از این گسل ها در امتداد غرب - شمال غربی به شرق و جنوب شرقی و از نوع فشاری است. گسل اصلی سبزوار بزرگ (Sabzevar Fault) با شيب رو به شمال در امتداد حاشيه جنوبى رشته سياه کوه با روند شرقی - غربی در شمال شرقی  ايران واقع شده است . در امتداد این گسل توالى از سنگهاى افيوليتى و آتشفشانى کرتاسه و ترشيارى ميانى (ائوسن) رخنمون يافته اند.

 

 مارن هاى قرمز ميوسن در بخش فرا رانده شده گسل سبزوار بزرگ رخنمون دارند که در برخى از نواحى رسوبات آبرفتى رودخانه اى کواترنر روی این مارن ها را پوشانده اند . البته گسل سبزوار با 60 کيلومتر درازا مى تواند زمين لرزه اى به بزرگی 7 ریشتر ايجاد کند که با توجه به عدم استحکام اکثر بناها و وجود بافت فرسوده در بیشتر مناطق می تواند با تلفات جانی و خسارات مالی زیادی همراه باشد.

 

 اما گسل ها علی رغم تهدیداتی که دارند می توانند فرصتهایی را هم داشته باشند. از گسلهای با قابلیت دید خوب برای بازدید و گردشگری علمی می توان بهره جست. از بهترین نمونه های گسل برای گردشگری در منطقه سبزوار بزرگ می توان به در دره گسلی مابین کمیز و روستای بنگ، برش جاده ای سبزوار به طبس و رودخانه آبجوش اشاره کرد. 

 

 

 

 

 

برای مطالعه مطالب بیشتر از علی اکبر شایان یگانه هم اکنون روی اینجا کلیک کنید.