چند سالی است تب ساخت المان های فرهنگی در سبزوار بالا گرفته است.المان هایی درباره مشاهیر که بیشتر به شکل تندیس یا سردیس طراحی می شوند مانند تندیس دکتر علی شریعتی و یا سردیس استاد حمید سبزواری و نیز المان هایی با موضوعات مختلف فرهنگی که بیشتر شامل کارهای حجمی تجسمی می شود نظیر المان انقلاب در میدان 22بهمن (پست تلگراف) یا المان فلکه شهید فهمیده.

به گزارش مجله تحلیلی اسرارنامه هنرمندان سبزوار در دوران بعد از انقلاب تقریبا 3 دهه است که در کار ساخت و طراحی المان ها هستند و طبق اطلاعات نویسنده این مطلب، نخستین المانی که با حال و هوای جدید کشور متاثر از دوران بعد از انقلاب و سال های دفاع مقدس در سبزوار ساخته شد، المان شهدای هویزه با طرحی خلاقانه توسط شهید شمس آبادی بود و سپس چند سال بعد المان زیبای هفت پیکر سربداران و نیز مجسمه های مادر و حکیم سبزواری به دست استاد ماستیانی طراحی و ا جرا شدند و مسئولان شهرستان نیز  در همه این سال ها کمابیش به این موضوع توجه داشته اند، اما به نظر می رسد علی رغم اینکه در این مدت برخی المان ها، بسیار موفق و چشم نواز از آب در آمده اند، اما برخی دیگر تنها تکرار مکررات هستند و با توجه به هزینه ای که برای آن ها می شود از چنان جذابیت و خلاقیت مناسبی برخوردار نیستند. جذابیتی که بتواند این المان ها را در ذهن شهروندان سبزواری و مسافران شهر دیرینه های پایدار ثبت کند و باعث شود همیشه با این المان ها سبزوار را به یاد آورند.

به طور مثال در خبرها آمده است که شورا و شهرداری تصمیم گرفته اند که تندیس هایی از خواجه نظام الملک توسی، خواجه ابوالفضل بیهقی و حکیم ابوالقاسم فردوسی طراحی و نصب کنند. این موضوع با اینکه خبر خوبی است، اما این نگرانی را به وجود می آورد که آیا قرار است تندیس بیهقی، نظام الملک و فردوسی نیز کپی برداری از مجسمه های قبلا ساخته شده در سبزوار و دیگر شهرها باشد؟

یعنی مثلا برای تندیس ابوالفضل بیهقی هم قرار است مجسمه ای شبیه مجسمه حکیم سبزواری با کتابی در دست در حالت ایستاده یا نشسته را شاهد باشیم؟

یا برای فردوسی آیا قرار است مجسمه ای شبیه آنچه در آرامگاه این حکیم در توس نصب شده است مجدداً اجرا گردد؟

اگر چنین باشد پس جایگاه خلاقیت هنری به کجا می رود؟

البته بعضی اوقات نیز المان ها به خودی خود زیبا و خلاقانه اند اما مسئولان شهرستان آنقدر هزینه کمی برای ساخت آن ها در نظر می گیرند که در نتیجه استفاده از مصالح نامرغوب و ابعاد کوچک و مکان نامناسب نصب و ناتوانی از فضا سازی مطلوب در اطراف المان ها ، از زیبایی و عظمتی که هریک از این حجم ها می توانستند داشته باشند، کاسته می شود.

مثلا سردیسی که برای استاد حمید سبزواری شاعر آرمانگرای انقلاب در سال 91 در سبزوار ساخته شد، که اثری حجمی است که با چند بیت از اشعار این شاعر برجسته سبزواری آراسته شده است، طرح نسبتاً جالبی دارد اما آنقدر کوچک است که از چند متر دورتر قابل مشاهده نیست و اگر هم شمایلی از آن دیده شود، جزئیاتش به چشم نمی آید و بنابراین به هیچ وجه نمی تواند انتقال دهنده عظمت کار مهمی باشد که این شاعر متعهد و بزرگ انقلاب در آن سال ها با سروده های حماسی و انقلابی خود نظیر «خمینی ای امام»، «بانگ چاووش»، «خجسته باد این پیروزی»، «الله اکبر، خمینی رهبر» و ... انجام داد و به جایگاهی رسید که تنها شاعری باشد که مقام معظم رهبری برای کتابش مقدمه می نویسد و در همه محافل ادبی در صندلی کنار دست حضرت آیت الله خامنه ای می نشیند!

جالب اینجاست که وقتی بعد از مراسم پرطمطراق افتتاح سردیس حمید سبزواری، چشم بسیاری از حاضران مراسم به ابعاد کوچک این سردیس افتاد، متعجب شدند که پروژه ای در این حد به صورت خیلی معمولی و بدون برگزاری مراسم سنگین افتتاحیه و رونمایی و ... در بسیاری از اماکن دیگر در سبزوار و دیگر شهرهای کشور انجام می شود و نیازی به این همه دم و دستگاه و تشریفات ندارد!

نمونه ای دیگر از ابعاد کوچک برای انجام المان های فرهنگی که باعث می شود عظمت و جلوه بصری آن ها کاهش پیدا کند و چندان به چشم نیاید المان انقلاب در میدان 22 بهمن سبزوار است.

با اینکه شکل ظاهری این المان و به خصوص ایده کره زمینی که در وسط آن تعبیه شده است زیباست و از طرفی به خاطر حرف «لا» که اولین بخش از عبارت مقدس لااله الا الله می باشد، در بالای این المان، پیام مناسبی را برای بینندگان دارد، اما باز هم آنقدر کوچک و کم ارتفاع است و در محلی نصب شده که فضاسازی محیطی جالبی برای آن صورت نگرفته است، که زیبایی آن چندان به چشم نمی آید.

جنس مصالحی که برای ساخت یک المان به کار می رود نیز خود، خود بخشی از ارزش و اهمیت آن را تشکیل می دهد. مثلا المانی که با چند ماه تلاش هنرمندان پیکرتراش روی سنگ یا برخی فلزات گرانبها نظیر برنز کنده کاری شود، مسلما به خاطر زحمتی که توسط یک یا چند نفر هنرمند برای خلق آن اثر با فلزی گرانبها کشیده می شود و فقط یک نمونه از آن می تواند در جهان وجود داشته باشد ارزش و جذابیت ویژه ای پیدا می کند نسبت به المان هایی که با مصالحی ارزان قیمت و در کارخانه های تولیدی به وسیله ماشین های مخصوص قالب ریزی و ساخته می شوند و اگر سازندگان اراده کنند می توانند در زمان کوتاهی چند مورد دیگر مانند مدل اولی را تولید کنند و در مکان های مختلف نصب نمایند!

گذشته از همه این ها یادآوری این نکته نیز ضروریست که المان هایی که برای بزرگداشت مشاهیر و یا رویدادهای مهم ساخته می شود، لزوماً نباید به تندیس هایی واقع گرایانه از شخصیت آنان خلاصه شود، بلکه گاهی اوقات می توان برای بزرگداشت یک شخصیت، به جای ساختن مجسمه ای از قد و بالا و شمایل او، یک بنای یادبود با طرح معماری خاص و ابتکاری خلق کرد.

مثلا درهمین سبزوار خودمان یک نمونه موفق از چنین المان هایی را می توان در بنای یادبود ملاحسین واعظ کاشفی مشاهده کرد، که هر چند خود المان به زیبایی طراحی و اجرا شده است، اما به خاطر قرار گرفتن دریک محیط کوچک و فضاسازی نامناسب نتوانسته است چندان مطرح شود و بازدیدکنندگان چشمگیری را به خود جلب کند.

برای بزرگداشت رویدادهای تاریخی و یا ویژگی های بارز فرهنگی یک شهر نیز می توان در کنار ساخت مجسمه بزرگان، المان های مفهومی خاصی را ایجاد کرد که هم زیبایی بصری و هم دارای پیام اثرگذار درونی باشند.

مثلا یکی از ویژگی های بارز سبزوار در زمینه ادبی است که تعدادی از بزرگترین نویسندگان ادبیات فارسی در طول قرون متمادی از این شهر برخاسته اند و لذا عده ای از صاحب نظران لقب پایتخت نثر ایران را برای سبزوار در نظر گرفته اند. برای همین ویژگی می توان المانی با طرحی زیبا و تاثیرگذار تهیه و اجرا کرد تا علاوه بر اینکه معرفی کننده یکی از ویژگی های شهر سبزوار باشد خود به یکی از جاذبه های دیدنی شهر دیرینه های پایدار تبدیل شود.

اسرارنامه در ادامه نمونه هایی از تندیس ها و المان های موفقی را که در شهرهای مختلف ایران و جهان طراحی و ساخته شده اند را می آورد. اکثر این المان ها یک یا چند مورد از ویژگی های برشمرده در بالا را دارند. یعنی از لحاظ اندازه، المان هایی با ارتفاع یا طول و عرض بزرگ، از لحاظ مصالح به کار رفته در ساخت المان دارای مرغوبیت و از لحاظ مکان نصب و فضاسازی محیطی نیز شرایط لازم برای تاثیرگذاری یک المان را دارند:

اما قبل از مشاهده تصاویر پیش رو، مناسب است که درباره خود مفهوم المان های شهری و ضرورت ایجاد آن ها اطلاعاتی کسب کنیم و حتی بدانیم که برخی صاحبنظران برخلاف آنچه در میان عموم رایج شده است، مجسمه هایی را که از شخصیت بزرگان طراحی می شود، جزء المان ها محسوب نمی کنند و بین مجسمه با المان شهری تفاوت قائلند.

برای مطالعه بیشتر در این زمینه روی اینجا کلیک کنید.

بناهای یادبود، المان ها و مجسمه های زیبا، عظیم و خلاقانه در نقاط مختلف جهان:

ورق ها - پکن - چین

این مجسمه شهری دارای 20 متر طول و 7 متر ارتفاع می باشد. و مقیاس چشم گیر مجسمه به عنوان یک اثر تاریخی، به توانایی صنعتی کشور چین اشاره دارد. این مجسمه از ورق های فولادی نورد شده تشکیل شده است که با یک ساختار پیچیده، طراحی و توسط تولیدکنندگان محلی، مونتاژ شده است.

نکته جالب توجه در طراحی این مجسمه، توجه به کارکرد فرهنگی این المان شهری می باشد.

بنای یادبود گروهان پارتیزان(یادبود جنگ جهانی دوم) - بلگراد - صربستان

Kosmaj کوهي ۶۲۶ متري است که در جنوب بلگراد، پايتخت صربستان کنوني، واقع شده است. اين کوه بلندترين نقطه در تمام منطقه بلگراد است که اکنون به منطقه‌اي مناسب براي تفريح و تفرج بدل شده است.
بر نوک کوه اثري يادبود به ياد «گروهان پارتيزان Kosmaj» در جنگ جهاني دوم، بنا شده است.

بنای یادبود جنگ دوم جهانی - کرواسی

اين بناي بزرگ که به يقين توانسته مقصود آفريننده‌ي آن، که همانا نمايش قدرت و بزرگي است، را به ما برساند، Spomenik revolucije نام دارد. اين اثر توسط Dušan Džamonja در روستاي Podgarić واقع در کرواسي و به ياد «جنگ جهاني دوم» در ۱۹۶۷ ساخته شد.

بنای یاد بود قتل عام ارامنه - ایروان - ارمنستان

این بنا در سال 1968 میلادی و به پاس یادبود ارمنیانی ساخته شد که در سال 1915 توسط حکومت عثمانی قتل عام گردیدند و از آن حادثه به هولوکاست ارامنه یا کشتار ارامنه نیز یاد می شود.

این بنا از 2قسمت تشکیل شده یک بخش آن 2ستون به ارتفاع 44 متر به نشان از ارمنستان غربی وشرقی ابدیت و وحدت ارامنه می باشد وبخش دوم شامل 12 ستون خمیده شکل است که نشانگر 12 ایلات ارمنستان غربی است که قتل عام در ان صورت گرفته شده است وهمچنین در مرکز این بنا آتشدانی قرار گرفته که درآن نماد جاودانگی حک شده است و آتش همیشه به یاد شهدا روشن می باشد.

در کنار این مجموعه سه بخش خیلی مهم وجود دارد که متشکل است از:
1 - موزه مستندات تاریخی واثار هنری مربوط به قتل عام سال 1915میلادی
2- دیوار عظیم مستندات سنگی در سمت چپ مجموعه که اسم ایالت ها وشهر هایی که دران قتل عام صورت گرفته شده است.
3 - باغچه درختان کاج که هرکدام از درختان توسط شخصیت های مختلف سیاسی وفرهنگی در زمان بازدید از این مجموعه کاشته شده است.

مجسمه قطره اشک (هدیه روسیه به ایالات متحده) - نیوجرسی - آمریکا

مجسمه قطره اشک که نام رسمی آن “به سوی مبارزه علیه تروریسم جهانی” میباشد, هدیه رسمی دولت روسیه به آمریکا به عنوان یادبودی برای جانباختگان فاجعه ۱۱ سپتامبر است.

ارتفاع این مجسمه ۳۰ متر بوده و از فولاد پوشیده شده با برنز ساخته شده است. در وسط مجسمه بریدگی وجود دارد که در آن یک قطره اشک از استیل ضدزنگ قرار گرفته است. پایه مجسمه دارای ۱۱ وجه است که نام جانباختگان ۱۱ سپتامبر بر روی آن نوشته شده است.

مجسمه قطره اشک در شش قسمت از روسیه به آمریکا ارسال شد و در محل زیر نظر هنرمندی روسی طراح آن, Zurab Tesereteli , به یکدیگر متصل گشت. وزن کل این مجسمه بیش از ۱۷۵ تن میباشد. هزینه ساخت این مجسمه به طور رسمی اعلام نشده است اما به برخی روایات در حدود ۱۲ میلیون دلار بوده است.

این مجسمه در نیوجرسی آمریکا واقع شده است و به طور رسمی در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۶ طی یک مراسم با حضور رئیس جمهور وقت دو کشور اهدا گشت.

مردی که از دیوار عبور می کند – پاریس - فرانسه

در یکی از خیابان های آرام و بی صدای مونتمار فرانسه، از دیدن مردی که تلاش می کند از دیوار بیرون بیاید تعجب خواهید کرد. هر چه نزدیک تر شوید، متوجه می شوید این یک مجسمه برنزی است و واقعیت ندارد. این مجسمه از داستان کوتاه فرانسوی «مردی که می تواند در میان دیوارها حرکت کند» الهام گرفته است. هنرمندی به نام مارسل آیمه این مجسمه را از روی شخصیت مردی که نیروی ماورای طبیعه دارد و از آن برای دزدی از بانک ها استفاده می کرده، ساخته است.

گل شکوفا – بوینس آیرس - آرژانتین

در ساعت 8 صبح هر روز صبح، این گل غول پیکر استیل و آلومینیوم در کاخ ملل متحده باز می شود. این مجسمه را هنرمندی آرژانتینی به نام ادورادو کاتالانو ساخته و در سال 2002 میلادی نصب شده است. این مجسمه همچون گل های واقعی با حرکت خورشید باز و بسته می شود – فقط در اندازه ای بسیار بزرگ تر. هنگامی که به طور کامل باز می شود – حدود 20 دقیقه بعد از 8 صبح – گلبرگ های فلزی این گل تا 32 متر آن طرف تر را اشغال و آب استخری که روی آن قرار دارد را منعکس می کنند. هنگام شب، گلبرگ ها بسته می شوند و به رنگ قرمز می تابند و طول آن به حدود 23 متر می رسد.

مجسمه آزادی - آب های آتلانتیس - آمریکا

مجسمه آزادی یا تندیس آزادی (Statute Of Liberty) که نام رسمی آن Liberty Enlightening The World (آزادی روشنگر جهان) است در سال 1886 میلادی توسط فرانسه به ایالات متحده آمریکا هدیه داده شد.

در 28 اکتبر آن سال "استیفن گراور کلیولند" ریاست جمهوری وقت آمریکا، مجسمه آزادی را در محل فعلی آن، دهانه رود هودسن (Hudson) در جزیره آزادی که تا محله منهتن شهر نیویورک دو هزار و ششصد متر و تا شهر جرسی سیتی ایالت نیو جرسی 600 متر فاصله دارد قرار داد. این مجسمه بنا بود در سال 1876 به مناسبت یکصدمین سالگرد استقلال آمریکا به اتمام برسد ولی به علت پاره ای از مشکلات مانند حمل آن به آمریکا، طولانی شدن جریان ساخت و... با ده سال تاخیر بر فراز آبهای آتلانتیس ایستاد این مجسمه با دست راست خود مشعلی فروزان را بالای سر خود نگه داشته و در دست چپ یک لوح سنگی را که بر روی آن با شماره های رومی نوشته شده JULY IV MDCCLXXVI که نشانگر 4 ژوئیه 1776 میلادی تاریخ استقلال آمریکا است.

گرچه مجسمه آزادی نیویورک با ارتفاع ۴۶ متری، مرتفع‌ترین مجسمه دنیا نیست، اما از آن بیش از هر بنای دیگر عکس گرفته شده است. حدود ۴ میلیون نفر سالانه از این مجسمه دیدن می‌کنند. مجسمه آزادی از سال ۱۸۸۶ تا کنون همواره به مهاجران و گردشگران در اصلی‌ترین محل ورود به ایالات متحده آمریکا خوش‌آمد می‌گوید.

مجسمه بهار معبد بودا - لوشان - چین

مجسمه "بهار معبد بودا" در شهر لوشان چین، مرتفع‌ترین مجسمه دنیاست که به طور آزاد ایستاده است. ارتفاع این پیکره با پاگردش به ۱۵۳ متر می‌رسد. این مجسمه که از قالب مسی است.

این مجسمه در میان باغی 27 هزار متری قرار گرفته است و شامل اریکه نیلوفری 20 متری و یک ساختمان با ارتفاع 25 متر می‌باشد. تصمیم ساخت این مجسمه مدت‌ها قبل از آن‌که طالبان مجسمه بودای واقع در شهر بامیان افغانستان را وحشیانه تخریب کنند، گرفته شده بود. ساخت این ابرمجسمه در سال 2008 به پایان رسید. این مجسمه در استان هنان (کشور چین)قرار دارد.

مجسمه مسیح منجی - ریودو ژانیرو - برزیل

 مجسمه مشهوری است که در برزیل در شهر ریو دوژانیرو قرار دارد که مجسمه مسیح منجی است. این مجسمه با ۳۹.۶ متر بلندی در سال ۱۹۲۶ و در ارتفاع ۷۱۰ متری نوک کوه کورکووادو ساخته شده‌است. مجسمه مذکور حالت ایستاده عیسی مسیح را در حالیکه دستان خود را کاملاً باز کرده‌است نشان می‌دهد که این حالت نشان دهنده پذیرش همه انسانها در آغوشش است.

تندیس دبی شکوفا شده - در مرحله پیشنهاد طرح - امارات متحده عربی

گروه مهندسین پترا یونان به تازگی طرح ” دبی شکوفا شده ” که بیانگر یک گل شکوفا شده است را برای شرکت در مسابقه  Zaabeel Park Tall Emblem ارسال کرده اند.این برج مجهز به دو آسانسوری است که بر روی ریلهای چرخان قرار دارند و در طول ۱۳۸ متر ارتفاعی که بالا میروند ۱۳۵ درجه چرخش دارند. آسانسورها از طبقه همکف اول (محل ورود بازدیدکنندگان) شروع شده و تا طبقه کافه تریا و پلتفرم دیدبانی بالای آن ادامه پیدا میکنند. همچنین دو راه پله مجزا نیز در داخل المان مارپیچ ساختمان برای زمان اضطراری در نظر گرفته شده است.

در صورتی که این طرح زیبا در دبی ساخته شود، به یکی از زیباترین المان های این شهر مشهور و پرگردشگر عربی تبدیل خواهد شد، تا اعراب بتوانند زیبایی شهرهای خود را بیش از پیش در حاشیه خلیج فارس به رخ جهانیان بکشند.

بناهای یادبود، المان ها و مجسمه های زیبا، عظیم و خلاقانه در ایران:

برج آزادی - تهران

برج آزادی یکی از نمادهای شهر تهران است که در سال ۱۳۴۹ خورشیدی به دست معمار ایرانی، حسین امانت با نام برج شهیاد آریامهر، در میانه میدانی به نام میدان شهیاد (آزادی) طراحی و ساخته شد. این برج، پس از انقلاب ۱۳۵۷ به نام «برج آزادی» معروف گردیده‌است.

برج آزادی در ایران، نمونه‌ای از نماد و نشانه‌های شهری است که معماری شاخص آن، تلفیق طاق‌های معماری پیش از اسلام (دوره هخامنشیان و ساسانیان) و بعد از اسلام و تبدیل آن به نمادی زیبا به لحاظ معماری است. در این طرح، معمار حتی به جزئیات اجرای بنا و نحوه چیدمان سنگ‌های نما دقت وافری مبذول داشته تا در نهایت جزء جزء اجزا به کل واحدی بدل گردند.

حافظیه - شیراز

در سال ۱۳۱۴ ه. ش سرهنگ علی ریاضی (رئیس فرهنگ فارس) با همیاری علی اصغر حکمت و نظارت علی سامی، با طراحی آندره گدار فرانسوی و با الهام گیری از عناصر معماری عهد کریم خان زند، به بازسازی بنای حافظیه اقدام نمودند.

در سال ۱۳۱۵ به کوشش علی اصغر حکمت، بنای کنونی با بهره‌گیری از عناصر معماری زندیه و یادمان‌های حافظیه، توسط آندره گدار فرانسوی طراحی و با همکاری علی سامی به اجرا در آمد.

در سال ۱۳۸۶ اولین مرمت جدی و بازسازی، تمیزکردن سطح مسی روی گنبد، مرمت بخش‌های خراب ساختمانهای اطراف و همچنین متصل کردن مقبره‌ها و باغ‌های اطراف به مجموعه انجام شد.
نمادشناسی

آرامگاه حافظ در مقابل یکی از شلوغ‌ترین و پررفت‌وآمدترین خیابان‌های شیراز قرار گرفته و نمای آرامگاه از خیابان مذکور غیرقابل مشاهده‌است. این خیابان نماد اسارت در جهان صنعتی و مدرن است؛ چنان‌چه نمی‌توان از طریق آن، آرامگاه حافظ را که نماد افکار و اندیشه‌های عرفانی اوست، نظاره‌گر بود.

بخش جنوبی آرامگاه نماد دنیای مادی و ظواهر فریبندهٔ آن است. با نزدیک‌ترشدن به آرامگاه، انسان از بند هواهای نفسانی آزاد شده و بالارفتن از ایوان به منزلهٔ معراج عرفانی و سیر و سلوک در دنیای ملکوت است. به تدریج آرامگاه که نماد خورشید است، نمایان می‌شود و پایین‌آمدن از ایوان، نماد تعظیم در برابر این خورشید درخشان است. ایوان از ۲ ردیف پله‌کان تشکیل شده که هر ردیف شامل ۹ پله‌است. در ادبیات فارسی، ۹ عدد آسمان‌ها بوده و مقدس شمرده می‌شود.

بخش شمالی آرامگاه نماد دنیای ملکوت است؛ چراکه در این قسمت به آرامگاه می‌رسیم که نماد دست‌یابی به حقایق و رمزورازهای دنیا است. این بخش شامل ۸ درب ورودی و خروجی است؛ هم‌چنین آرامگاه نیز از ۸ ستون سنگی تشکیل یافته‌است. عدد ۸ نماد سدهٔ هشتم (سده‌ای که حافظ در آن می‌زیسته) و هشت درب بهشت است.

نمای بیرونی گنبد آرامگاه، نماد آسمان بوده و به شکل کلاه درویشان ترک است. گنبد از دورن با رنگ‌های مختلف عرفانی آراسته شده‌است؛ آبی فیروزه‌ای (نماد بهشت)، سرخ ارغوانی (نماد شراب ازلی)، سیاه و سفید (نماد شب و روز) و قهوه‌ای سوخته (نماد خاک) است.

آرامگاه ابن سینا - همدان

بنای آرامگاه بوعلی سینا در زمان قاجاریه ساخته شد. این مقبره به دستور دختری به نام نگار، نوه فتحعلی شاه، بنا شد.

در سال ۱۳۳۰ انجمن آثار ملی ایران به مناسبت هزارمین سالروز تولد ابوعلی سینا تصمیم به ساخت آرامگاهی جدید گرفت. طرح ونقشه بنای فعلی توسط مهندس هوشنگ سیحون به سبک معماری قرنی که بوعلی سینا در آن می زیسته از روی قدیمی‌ترین بنای تاریخ دار اسلامی یعنی برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس شده است.

کار ساخت بنای جدید آرامگاه در سال ۱۳۳۳ هجری شمسی به پایان رسید. محل آرامگاه جدید بوعلی منزل مسکونی و مقبره فردی بنام ابوسعید دخوک، دوست صمیمی بوعلی سینا بوده است که بقایای جسد بوعلی سینا هم به این مکان منتقل و دفن شد. در غرفه آثار بوعلی عکسی از جمجه بوعلی نیز در معرض دید گذاشته شده که هنگام جابجایی مقبره تهیه شده است.
مشخصات بنا

بنای آرامگاه تلفیقی از دو سبک معماری ایران باستان و ایران بعد از اسلام است. در طراحی این مجموعه از عناصری از هنرمعماری سنتی ایرانی استفاده شده است. عناصری مانند برج، الهام گرفته از برج گنبد قابوس، باغچه‌ها متاثر از باغهای ایرانی، آب نماها الهام گرفته از حوض خانه‌های سنتی و نمائی با روکار سنگهای حجیم و خشن خارا که با سنگ گرانیت کوهستان الوند آراسته شده و نمودار کاخهای باستانی ایرانیان است.

درحال حاضر تالار جنوبی آرامگاه به عنوان موزه محل نگهداری سکه، سفال، برنز و سایر اشیاء کشف شده مربوط به هزاره‌های قبل از میلاد و دوران اسلامی اختصاص یافته و در تالار شمالی کتابخانه ای مشتمل بر ۸۰۰۰ جلد کتاب خطی و چاپی نفیس ایرانی و خارجی و غرفه هایی مربوط به آثار بو علی سینا و شعرا و نویسندگان همدانی نگهداری می شود. مکمل این بنا بوستانی به شکل نیم دایره با فضای سبز است و نیز تندیس ابوعلی سینا در حالی که کتابی در دست دارد در ضلع شرقی میدان نصب شده است.

مقبره الشعرا - تبریز

مقبرةالشعرا (آرامگاه شاعران) یکی از گورستان‌های تاریخی شهر تبریز است که در محلهٔ سرخاب واقع شده‌است.

نام این گورستان در آثار مکتوب پیش از سدهٔ هشتم هجری به‌چشم نمی‌خورد. کتاب لباب‌الالباب تألیف محمد عوفی در سال ۶۱۸ هجری که در آن شرح حالی از شاعران سدهٔ هشتم هجری -همانند خاقانی و فارابی که در مقبرةالشعرا مدفون‌اند- گنجانده شده‌است، نامی از این مکان به‌میان آورده نشده‌است.

قدیمی‌ترین اشاره به این گورستان در کتاب نزهةالقلوب تألیف حمدالله مستوفی در سال ۷۴۰ هجری می‌باشد؛ همچنین در «تاریخ گزیدهٔ مستوفی» تألیف ۷۳۰ هجری نیز به مقبرةالشعرا اشاره شده‌است.

به‌دلیل متروک‌شدن مقبرةالشعرا پس از زمین‌لرزه‌های سال‌های ۱۱۹۳ و ۱۱۹۴ هجری قمری و به‌دلیل مدفون‌شدن بسیاری از شاعران و عارفان بزرگ در این گورستان، در شهریورماه ۱۳۵۰ خورشیدی مسابقه‌ای برای طرح یک بنای یادبود در مقبرةالشعرا توسط روزنامه‌های اطلاعات و کیهان و مجلهٔ یغما برگزار گردید و پس از چندی پیشنهاد «غلام‌رضا فرزان‌مهر» برگزیده شد و عملیات احداث بنای یادبود آغاز گردید. هم‌اکنون این بنای یادبود نماد مقبرةالشعرا و یکی از نمادهای شهر تبریز محسوب می‌شود.

جمهوری آذربایجان در مسابقات آواز یوروویژن ۲۰۰۹ از تصویر مقبرةالشعرا به عنوان یکی از نمادهای خود استفاده کرد

مجسمه نادرشاه سوار بر اسب - مشهد

نادرشاه افشار یکی از پادشاهان تاریخی ایران بوده است. آرامگاه وی در شهر مشهد واقع شده و به موزه و باغی زیبا برای گردشگران تبدیل شده است.

در باغ این آرامگاه، مجسمه نادر سوار بر اسب به همراه سه تن دیگر که همراه او هستند قرار گرفته است . مجسمه نادر شاه سوار بر اسب توسط ابولحسن صدیقی مجسمه ساز بزرگ تراشیده شده است و سنگهای مجسمه از کوهسنگی  مشهد می باشد.

مجسمه خیام - مشهد

اين مجسمه در شش و نیم متر ارتفاع توسط محمدحسين مأموريان از مجسمه سازان مشهدي ساخته شده است که در آن از مواد فايبرگلاس و ترکيب سنگ استفاده شده است. اين بنا در بر گيرنده تمام ابعاد علمي و ادبي خيام نيشابوري است.

بناهای یادبود، المان ها و مجسمه های سبزوار:

شهر سبزوار در عرصه تاریخ فرهنگ و تمدن ایران چه در دوران قبل و چه در دوران بعد از ظهور دین مقدس اسلام از جایگاه ممتاز و ویژه ای برخوردار است. وجود مشاهیر متعدد، رویدادهای تاریخی با اهمیت نظیر قیام سربداران، نبرد رستم و سهراب، اماکن تاریخی و باستانی نظیر تپه باستانی دامغانی ها با چندهزارسال قدمت، وجود یکی از قدیمی ترین مدارس ایران در سبزوار (مدرسه فخریه) همه فقط بخشی از توانایی های فراوان فرهنگی و تاریخی این شهر محسوب می شوند که برای برخی از آن ها بناهای یادبود، المان های فرهنگی، مجسمه ها و ... ای در سبزوار ساخته شده است.

با این حال برخی از المان های سبزوار بنا به دلایلی که در ابتدای این مطلب عنوان شد، در مهجوریت باقی مانده اند. زیرا یا از ابعاد حجمی مناسب برخوردار نبوده اند، یا خلاقیت لازم در طراحی و اجرای آن ها وجود نداشته، یا از مصالح مناسب استفاده نشده و یا محیط اطراف این المان ها برای درخشیدن و به چشم آمدن زیبایی های آن ها مناسب سازی نشده است.

در ادامه تعدادی از المان های شهری سبزوار را با توضیحات مختصری درباره هریک مشاهده خواهید کرد:

بنای یادبود ملاحسین واعظ کاشفی - خیابان شهدای سبزوار

بنای یادبود ملا حسین واعظ کاشفی از زیباترین ابنیه معماری در غرب خراسان و مربوط به دوره پهلوی دوم است و در سبزوار، ضلع جنوبی خیابان شهدا (خواجه نظام الملک) واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۵۱۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در این اثر هم ازیک طرح زیبای معماری برخوردار است و هم کاشی کاری های چشم نوازی در دیواره های نمای بیرونی و نیز سقف آن مشاهده می شود.

سازنده:؟

شهردار وقت: ؟

ارتفاع:؟

تندیس هفت پیکر سربداران - سبزوار

مجسمه سربداران توسط استاد حسین ماستیانی در دهه 1370 شمسی ساخته شده است. این مجسمه از هفت پیکر تشکیل شده است که هریک 4 متر ارتفاع دارند.

شهردار وقت؟

مجسمه حکیم سبزواری - سبزوار

مجسمه حکیم سبزواری توسط استاد حسین ماستیانی در سال 1372 به مناسبت دویستمین سال تولد آن حکیم و فیلسوف برجسته جهان اسلام، ساخته شده است.

شهردار وقت سبزوار؟

ارتفاع:؟

بنای یادمان آیت الله العظمی حاج سید عبدالاعلی سبزواری - میدان کارگر سبزوار

این بنا در سال 1389 به مناسبت برگزاری کنگره بین المللی بزرگداشت آیت الله العظمی حاج سید عبدالاعلی سبزواری درمحل میدان کارگر سبزوار ساخته شد.

شهردار وقت: محمود عیدی

ارتفاع:؟

المان چاووش - میدان دروازه عراق سبزوار

این مجسمه به دست هادی عارفی ، یکی از هنرمندان پیکرتراش سبزواری طراحی و اجرا شده است و در میدان دروازه عراق این شهر نصب گردیده است.

شهردار: حسین مقصودی / همزمان با سومین دوره شورای شهر سبزوار

ارتفاع:؟

تندیس دکتر علی شریعتی - میدان دکتر شریعتی سبزوار

تندیس دکتر علی شریعتی به دست هنرمند پیکرتراش سبزواری هادی عارفی در سال 1391 ساخته و در میدان دکتر علی شریعتی سبزوار نصب شد.

شهردار وقت: حسین مقصودی / همزمان با سومین دوره شورای شهر سبزوار

ارتفاع: 4 متر

المان رستم و سهراب - باغ ملی سبزوار

المان رستم و سهراب در اردیبهشت ماه 1391 در باغ ملی سبزوار محل آرامگاه سهراب یکی از قهرمانان اسطوره ای شاهنامه فردوسی احداث شد.

البته پروژه المان رستم و سهراب قرار نبود فقط به نصب این تندیس محدود شود ، بلکه قرار بر این بود که شهرداری مکان اطراف آن را به گونه ای مناسب با این تندیس طراحی کند ، تا یک مجموعه گردشگری با کاکرد تاریخی و فرهنگی وتفریحی در مرکز سبزوار شهر دیرینه های پایدار ایجاد شود که چنین پروژه ای در صورت تحقق ، می توانست تأثیر مثبتی بر رونق صنعت گردشگری دیار سربداران بر جای بگذارد.
با این حال پس از تغییرات مدیریتی در شهرداری سبزوار، پروژه رستم و سهراب فقط در حد همان یک المان باقی ماند و پیشرفت دیگری در کار حاصل نشد.

المان انقلاب -  میدان 22 بهمن سبزوار

در حال نصب

این المان در سال 1391 توسط حسین خیرآبادی یکی از هنرمندان پیکرتراش سبزواری طراحی و اجرا شد.

فلسفه ای که برای طراحی آن نوشته شده عبارت است از:

در این المان پنج عددشمسه که حرکت را به سوی بالا شروع میکنند که به نیت  پنج تن و از پنج قاره جهان حرکتهای  جامعه بشری را نشان میدهد  که در نهایت گستردگی جهان را در بر گرفته وبه یک پارچه گی و وحدت میرسند وبسوی یکتا پرستی متحد میشوند وپنج عددمحراب که دربالا  قرار گرفته اند  نشان از اسلامی بودن این وحدت هاوحرکتها را میرساند وپنج حلقه که در بالای این شمسه ها میباشد نهایت اتحاد را به اوج میرساند که توسل به پنج تن آل عبا را نشان میدهدو در بالای این المان کلمه " لا " که از هر طرف که بیننده نظاره کند " لا "را  می بیند ونشان از توحید ویکتاپرستی تمام بشریت است.

شهردار وقت: حسین مقصودی / همزمان با سومین دوره شورای شهر سبزوار

ارتفاع: ؟

کوچه پس کوچه پیوندها

کلیک کنید:

آیا هنرمندان سبزواری به وادی تقلید و تکرار کشیده می شوند؟