پرونده/ برای شهدا چه کرده ایم؟/ قسمت پنجم

علیرغم سالها جمع آوری آثار وخاطرات شهدا، خروجی قابل توجهی از آن دیده نمی شود

الهام شبانی مقدم/مجله اینترنتی اسرارنامه

 

مهدی احمدی تهیه کننده وکارگردان تلویزیونی و سازنده مستندهایی همچون «دوچاهی نقطه پرواز»، «خیمه»، «آناگل»، «نذر سرخ»، «ازمدرسه تا مدرسه»، «رنج عشق»، «لبیک آبادی»، «دیل ودلبر»، «شهدای روستای ما» ونیز از عوامل اصلی ساخت سرود ویژه سبزوار، کارگردان نماهنگ سرود ویژه جوین وسرود ویژه دانشگاه علوم پزشکی سبزوار و...  نیز در ادامه این گزارش از جمع آوری آثار وثبت خاطرات شهدا با اسرارنامه گفت: بعد از اتمام جنگ تحمیلی ضرورت جمع آوری خاطرات شهدا احساس شد. ابتدا خاطرات شهدای شاخص در دفتری به نام روایت عشق نوشته وثبت می شد و بعدها این خاطره نویسی برای شهدای دیگر نیز انجام پذیرفت.

 وی افزود: بعد از آن ثبت خاطرات بوسیله ضبط صوت برای عموم شهدا و تصویری برای شهدای شاخص جزو برنامه بنیاد قرار گرفت. اما تقریبا از سال ۸۶ به بعد مصاحبه همه خانواده شهدا وایثارگران با دستورالعمل جدید بنیاد بصورت تصویری انجام می شد. البته تکمیل فرم های سرگذشت پژوهی نیز از ملزومات این طرح بود.

احمدی همچنین اظهار داشت: در ادامه فعالیت ها بحث تاریخ شفاهی از والدین شهدا دراین چند سال آخر در دستور کار نهایی بنیاد شهید وامور ایثارگران بود. طرحی که درکنار خاطرات شهید به سبک زندگی والدین شهدا می پردازد. یعنی فقط خود بنیاد شهید طرحها وروش هایی در سالهای مختلف برای جمع آوری در پیش گرفته بود. گاهی این طرح توسط خود پرسنل وگاهی بصورت مناقصه در میان گروه های مختلف فرهنگی و بعضی اوقات از وجود خود فرزندان شهدا برای این کار استفاده می شد. بنده به واسطه ساخت اولین مستندم که درمورد پدر شهید  حسین مالدار از شهدای روستای خرم آباد جوین بود با طرح جمع آوری در سال ۸۵ آشنا شدم، یعنی همان زمانی که مصاحبه های شهدا با ضبط صوت  انجام می شد.

او اضافه کرد:  خوشبختانه سیاست جدید بنیاد در آن زمان به سمت مصاحبه های تصویری رفت وخراسان رضوی از جمله استانهایی بود که توانست از تعداد قابل توجهی از خانواده های شهدا مصاحبه تصویری انجام دهد. گرچه کسانی که وارد بحث جمع آوری شده بودند در ابتدا کم تجربه بودند، اما سعی می کردند که با امکانات محدود کار جمع آوری را به درستی انجام دهند. مشکلی  که در آن زمان زیاد به چشم می آمد عوض شدن نیروهای جمع آوری بود که تاثیر زیادی در کیفیت کارها داشت.

این مستند ساز ادامه داد: بعدها بنده به عنوان مجری طرح جمع آوری کل شهدای نیشابور انتخاب شدم که حدودا بیش از ۱۶۰۰ پرونده  به اتفاق نیروهای بومی آن شهرستان انجام شد و بعد از آن مجری طرح جمع آوری آثار شهدای خراسان رضوی (البته به غیر از دو شهرستان گناباد وسبزوار) شدم. کاری بسیار سخت که تمام شهرها وروستاهای دارای شهید استان را در بر می گرفت. وچون اکثر مواردی که آدرس نزدیک داشتند را مجریان سالهای قبل انجام داده بودند، موارد باقی مانده، کار را برای ما سخت می کرد.

با این حال به کمک نیروهای جمع آوری بیش از ۴۰۰۰ پرونده باقی مانده را در استان انجام دادیم که نیاز به کار جهادی داشت. البته این بخش کوچکی از طرح جمع آوری آثار شهدا بود که توسط گروه ما انجام  شد. چرا که دیگر مراحل جمع آوری توسط سایر  نیروها  از قبیل اسکن، تایپ، تبدیل، رایت و...در بنیاد استان ونهایتا در تهران انجام می شد.

 

احمدی تصریح کرد: در نهایت همکاران ما در بنیاد استان خراسان رضوی با برنامه ریزی مناسب توانستند عملکرد مناسبی در جمع آوری آثار شهدا در کشور به دست بیاورند.اما جمع آوری آثار شهدا با مشکلاتی هم مواجه بود و با اینکه بنیاد شهید وامور ایثارگران متولی این طرح بود اما ارگانها ونهادها وگروه ها وحتی افرادی نیز به منازل خانواده های شهدا مراجعه وبه ثبت خاطرات وگرفتن آثار مبادرت می کردند. که این علاوه براینکه باعث اذیت خانواده می شد، موازی کاری را نیز در این طرح به همراه داشت و این یعنی هزینه بیشتر و نرسیدن به نتیجه مطلوب در طرح جمع آوری. تصور بکنید که محقق یا نویسنده ویا هنرمند اگر خواسته باشد که در مورد یک شهید کاری انجام دهد چه قدر باید زمان صرف کند تا به نتیجه برسد. تجربه کم بنیاد نیز در ابتدای طرح باعث مشکلاتی همچون کیفیت نامناسب واز دست دادن فرصت می شد که خوشبختانه با استفاده افراد مجرب در قسمت پژوهش بنیاد، پیشنهاد واجرای برنامه های استاندارد، بخش زیادی از مشکلات مرتفع شد.

وی یادآور شد: ایراد دیگر که بسیار مشهود است این است که علیرغم سالها جمع آوری آثار وخاطرات وآرشیو آن بازخورد وخروجی قابل توجهی از آن دیده نمی شود .فلسفه جمع آوری آنها گرچه ذخیره فرهنگی ارزشمندی برای آیندگان است اما استفاده در زمان کنونی کشور نیز حیاتی است . خاطرات وآثاری که اگر به دست محققین وهنرمندان، کامل وبه راحتی برسد گره گشای بیشتر مسائل به ویژه مشکلات فرهنگی است. امروزه باید سبک زندگی شهدا و والدین آنها سرمشق مردم ومخصوصا مسئولان باشد. هنوز جوانها وافرادی هستند  که حاضرند این را به نتیجه برسانند. افراد مشغول در حسینه هنر سبزوار نمونه بارز این ادعاست که با تلاش خود، تا کنون آثار تاثیر گذاری در قالب کتاب،فیلم و...تولید  کرده اند.

فعالیت های فرهنگی درگیر در مسائل حاشیه ای

یک فعال رسانه ای و مستند ساز سبزواری در ادامه این گزارش با ابراز گلایه از اینکه فعالیت های فرهنگی و هنری درگیر موازی کاری و مسائل حاشیه ای شده می گوید: در کشورهای توسعه یافته به لحاظ اهمیتی که مباحث فرهنگی و آموزشی دارد بیشتر سرمایه گذاری در این حوزه ها انجام می شود اما در کشور ما برعکس است و کمترین اعتبارات به مباحث فرهنگی تخصیص داده می شود.

ابراهیم زرقانی ادامه داد: طبق منویات رهبری کار فرهنگی مانند نفس کشیدن است. شما نمی توانید نفس کشیدن را قطع کنید کار فرهنگی یک جنس خاص نسبت به دیگر حوزه ها دارد و باید به آن توجه شود اما برخلاف انتظار توجه به این حوزه کمتر از  حوزه های دیگر است. در مجموع رویکرد به این حوزه باید تغییر کند تا به شاخص هایی که مد نظر است دست پیدا کنیم.

وی افزود: اگر انتظار کار خوب در این حوزه داریم باید مسائل مالی و اقتصادی آن رفع شود وگرنه کار فرهنگی و ارزشی با کیفیت اتفاق نخواهد افتاد.

زرقانی با بیان اینکه فعالیت های فرهنگی و هنری در حوزه ایثار و شهادت به صورت جزیره ای است و برنامه ریزی دقیقی ندارد اظهار کرد: به لحاظ تکلیفی که در ترویج فرهنگ ایثار و شهادت بر عهده همه است هر نهادی برای خود کار می کند که این یک ضعف عمده است و دستگاه های متولی از جمله جهاد کشاورزی، بسیج و سپاه و بنیاد شهید نهادهایی هستند که در طول سال برنامه هایی را از جمله یادواره ها، چاپ آثارو اسناد شهدا و ... برگزار می کنند به هرحال برگزاری این گونه مراسم بدون هزینه نخواهد بود، اما اگر نهادی باشد که تمام این فعالیت ها را به صورت متمرکز و با کیفیت بالاتر برگزار کند قطعاً برنامه تاثیر گذاری و ماندگاری بیشتری  برای مخاطب در بردارد.

وی اضافه کرد: در این سالها مستندهایی  نظیر " دوچاهی نقطه پرواز"، کلیپ هایی از زندگینامه 5 شهید هویزه ، «پرده آبی»، «از مدرسه تا مدرسه»، «لبیک آبادی»، «نذر سرخ»، «رنج عشق» در رابطه با زندگینامه شهدای سبزوار  توسط موسسه فرهنگی و هنری سیمای سربدار تولید و از شبکه خراسان نیز پخش شده است همچنین اسناد و آثار ۶ هزار شهید در مجموع استان توسط این موسسه جمع آوری شد.

 بهرحال نمی توان گفت در حوزه شهدا در این سالها کار نشده، زیرا کارهایی صورت گرفته و خاطرات جالبی در بحث جبهه و جنگ تهیه شده اما متاسفانه به علت اینکه هزینه تولید این آثار به فیلم یا کتاب زیاد است معمولا آرشیو می شود.

 
نظرت را بنویس
comments
پربازدیدترین محبوب‌ترین‌ها پرونده ویژه نظرات شما